یادداشت | نجات " رابطه" در روز جهانی ارتباطات

ارتباطات" اگر چه همزاد پیدایش انسان ها در کره خاکی قدمت دارد اما واژه مدرنی به نظر می رسد دلیل این نوپنداشتگی، شاید آمیختگی این واژه با علوم سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، رسانه و دیجیتال، فناوری اطلاعات و ...باشد اما فارغ از چندوجهی و چندکاربردی بودن این حوزه، مفهوم خاک خورده و به ظاهر پیش پا افتاده" رابطه" اهمیت تازه ای یافته و از زوایای مختلف روان شناختی و اجتماعی مورد بازبینی قرار گرفته است.
در دنیایی که " فرد" روز به روز " تنهاتر" می شود و بیشتر از هر زمانی، احساس "غریبه ای در وطن" را با خود یدک می کشد، در دنیایی که ارتباطات مجازی در عین درنوردیدن و تغییر مفاهیم زمان و مکان، فاصله های انسانی را دورتر و دورتر کرده اند، در دنیایی که قدرت تصویرسازی و بزرگ نمایی، ظرفیت دروغ پردازی بشر را ارتقا داده است، "رابطه" بیشتر از هر زمانی مفهوم واقعی خود را از دست داده و در معرض خطر و انقراض است. رابطه ای که ابعاد فردی و اجتماعی آن، شالوده هستی شناختی ارزش های انسانی یک جامعه را هویدا می کند و کمیت و کیفیت آن، سرمایه اجتماعی را انباشته یا فرو می کاهد.
هنگامی که رابطه، اعتماد خود به نهادهای سیاسی و اجتماعی یک جامعه را از دست می دهد میزان مشارکت سیاسی و اجتماعی تقلیل می یابد، هنگامی که پیوند رابطه با ریشه های فرهنگی و اصیل جامعه به دلیل عدم تقویت و بازآفرینی، سست می گردد، پذیرای سخیف ترین و سطحی ترین تراوشات فرهنگی می شود، هنگامی که جذابیت دنیای مجازی، جایگزین پیوندهای خانوادگی و فامیلی می شود رابطه از روابط ملموس و عینی گرمابخش و حمایت محور فاصله می گیرد و همه اینها یعنی جامعه ای انباشته از انسان هایی تنها که سطحی گزینی را جایگزین عمیق ترین مفاهیم و تجربیات زیسته انسانی کرده اند؛ انسان هایی با ذائقه هایی مدرن که به دنبال برآوردن نیازهای خود از در دسترس ترین منابع ممکن می گردند شاید همان انسان" تک ساحتی" مورد نظر هربرت مارکوزه که در دهه ۶۰ نوید ظهور آن را داد.    
این دلمشغولی ها، دغدغه اندیشمندان زیادی شده است مخصوصا آنها که در دل شبکه های درهم پیچیده انسانی اثری از احساس نمی بینند و از ماشین وارگی روزافزون انسان در هراسند. از وندالیسم روانی افسارگسیخته به ظاهر ناخواسته ای که در اندیشه تخریب رابطه در کلیه ابعاد فردی و نهادی آن است.
شاید روز ارتباطات امسال فرصتی برای بازگشت به جزئی ترین و ابتدایی ترین مبحث حوزه ارتباطات باشد. یک عقب گرد و مرور بر آنچه که انسان بر سر انسان آورده است و نجات" رابطه" از فردگرایی های مفرط. برای نجات این "رابطه"  هنوز هم دیر نیست.